Praktijk voor beeldende begeleiding

Wat is Beeldende begeleiding?

Emotionele ondersteuning van mensen in de laatste levensfase en hun naasten

Wanneer ik als Beeldend begeleider een gast van het hospice ontmoet, kijk en luister ik aandachtig zodat ik zorgvuldig kan afstemmen en aan kan sluiten bij wat hij/zij op dit moment van het leven als fijn en belangrijk ervaart. Iedere ontmoeting is een aftastend zoeken hoe ik vanuit mijn beeldende vak – misschien – recht kan doen aan datgene wat voor de ander op dit moment van het leven van waarde is.

Het aanreiken van de mogelijkheid van Beeldende begeleiding is een volgende stap. Sommigen zeggen “nee”, anderen willen er eens over nadenken en dan zijn er mensen bij wie het aanreiken direct een snaar doet trillen. Met elkaar gaan we dan op zoek naar de wijze waarop iemand de Beeldende begeleiding wil invullen. Als mensen het fijn vinden kunnen hun naasten worden betrokken. Afgestemd op de wens van gasten, kan mijn begeleiding bestaan uit een eenmalige ontmoeting of uit een aantal contacten.

In de video op deze pagina vindt u nadere toelichting.

Voor wie is beeldende begeleiding waardevol?

Als Beeldend begeleider stem ik af op het verlangen van de gasten van het hospice en zoek hoe ik vanuit ‘het beeldende’ recht kan doen aan hun verlangen.

Voorbeelden van verlangens aan het levenseinde waarin Beeldende begeleiding van betekenis kan zijn:

  • iets uit het levensverhaal in het licht zetten en/of rond maken
  • dank zeggen
  • vergeven en/of vergeving vragen
  • dierbaren troost en liefde tonen
  • een liefdevol en bijzonder moment met dierbaren beleven
  • verbinding en nabijheid ervaren zonder veel woorden
  • zich uiten
  • zin ervaren
  • ruimte voor zichzelf ervaren
  • zich innerlijk ontspannen

Karin Brandt over de betekenis van beeldende begeleiding

Wat Beeldende begeleiding brengen kan

Afscheid nemen

In de laatste levensfase richt alle zorg en aandacht van de omgeving zich op de zieke mens. Het kan voor hen, juist in deze fase, van waarde zijn om iets terug te kunnen geven. Iets tastbaars te maken en te geven aan geliefde naasten geeft een gevoel van wederkerigheid. Een gevoel van betekenis te kunnen zijn, hoe ziek of zwak ze ook zijn. Veel gasten van het hospice maken afscheidscadeaus en ervaren dat als waardevol en ondersteunend.

  • Het maken en geven van een persoonlijk, klein geschenk is steunend in het proces van afscheid nemen, zowel voor mensen in de laatste fase van het leven als voor hun naasten.
  • Nog van betekenis kunnen zijn voor dierbaren draagt bij aan een gevoel van zingeving.
  • Het samen beeldend bezig zijn met geliefde naasten creëert mooie en intieme momenten waar allen van genieten.
  • Het krijgen van een persoonlijk gemaakt cadeau en/of herinneringen aan die beeldende momenten samen zijn ondersteunend voor nabestaanden in de periode van rouw.

Zich uiten

Niet alle mensen willen of kunnen zich verbaal uiten. Bijvoorbeeld omdat ze het niet gewend zijn, een introvert karakter hebben, aangeven dat ‘alles wel is gezegd’ of moeite hebben met verwoorden als gevolg van hun ziekte. Met behulp van het beeldende materiaal kan vorm gegeven worden aan dat wat niet in woorden te vatten is. Zo kan Beeldende begeleiding ondersteuning bieden in het zich kunnen uiten.

Innerlijk tot rust komen

Bezig zijn met beeldend materiaal helpt om de aandacht anders te richten en afstand te kunnen nemen van overspoelende emoties, pijn of ongemak. Mensen kunnen zich verbinden met zichzelf en voelen zich voor even geen patiënt. Ze doen iets wat ze voldoening en plezier geeft. Ze creëren iets eigens in een periode waarin veel ze uit handen valt. Mensen geven aan dat beeldende begeleiding helpt om zich fysiek, mentaal en/of emotioneel te kunnen ontspannen. Om innerlijk tot rust te komen.

Een interview met nabestaanden

In deze film spreek ik twee dochters van een mevrouw die ik heb mogen begeleiden. Zij vertellen over de waarde van de Beeldende begeleiding voor hun moeder en voor hun zelf.

Voorbeelden van beeldende begeleiding

Beeldende begeleiding

Beeldende begeleiding betekent ook afstemmen en aansluiten bij ‘hoe’ mensen het willen: sommige gasten vinden het fijn om op hun kamer, alleen, op eigen tijd, beeldend te werken. Ik laat dan materialen achter, zodat dat mogelijk is. Anderen vinden het fijn als ik er als begeleider bij ben, zodat ik wat ondersteuning kan bieden als dat gewenst is. En tenslotte zijn er mensen die kiezen voor Beeldende begeleiding samen met hun dierbare(n). Dat kan gaan om een intiem samenzijn als gezin, samen met een (klein)kind of levenspartner of met een groepje vriend(inn)en. Mensen die te moe zijn, vinden het vaak fijn om te kijken, anderen doen graag mee.